Deze paragraaf gaat in op de visie, de uitvoering, de resultaten en risico’s van het grondbeleid.
Visie
De gemeente stelde in 2013 haar grondbeleid vast in de Nota Grondbeleid ‘Een nieuwe koers, op een andere manier’. In 2022/2023 actualiseert de gemeente deze nota, zodat deze aansluit op de bestuurlijke ambities en de Omgevingswet.
De gemeente voert bij voorkeur faciliterend grondbeleid. Dit betekent dat de gemeente bestuurlijk en maatschappelijk gewenste ontwikkelingen ondersteunt en ongewenste ontwikkelingen voorkomt, zonder dat ze risicodragend investeert in de ontwikkeling. De gemeente kan actief grondbeleid overwegen als private partijen een ontwikkeling, die noodzakelijk is om de gemeentelijke beleidsdoelen te realiseren, niet willen of kunnen oppakken. Als de financiële resultaten voor de gemeente beter zijn of de risico’s kleiner, dan kan dat ook een argument zijn om actief grondbeleid te voeren.
Het grondbeleid levert een bijdrage aan beleidsvelden die voor de gemeente van belang zijn, zoals leefbaarheid, wonen, economie, groen, verkeer en financiën. De beoogde doelstellingen van de ruimtelijke plannen en specifieke beleidsvelden zijn verwoord in de verschillende programma’s uit de begroting. Het grondbeleid is voornamelijk dienstbaar aan wonen en economie.
Uitvoering
De gemeente zet haar grondbeleid als middel in om bestuurlijke ambities en beleidsdoelstellingen op het gebied van o.a. leefbaarheid, wonen, economie en duurzaamheid te realiseren. De gemeente voert 15 grondexploitaties en daarnaast faciliteert zij private initiatieven; samen goed voor 1.800 woningen de komende tien jaar en 7,6 hectare bedrijfskavels in de actieve grondexploitaties en daarnaast nog circa 4,0 hectare in voorbereiding voor Kranenmortel-Zuid.
Grondexploitaties
Jaarlijks actualiseert het college de grondexploitaties en de risicoanalyse. Het college rapporteert hierover in de paragraaf grondbeleid, het Zomerbericht vastgoed en het Herfstbericht vastgoed.
Het Zomerbericht Vastgoed wordt één keer per jaar opgesteld en met de Jaarstukken van het voorafgaande boekjaar voor vaststelling aangeboden aan de raad. Het Zomerbericht Vastgoed geeft een terugblik op het afgelopen boekjaar en daarmee een verantwoording over het tot 1 januari 2022 gevoerde beleid. Daarnaast blikt het Zomerbericht vooruit met een meerjarige prognose van de per
1 januari 2022 actieve grondexploitaties, de risicoanalyse en het verwachte verloop van de algemene reserve grondbedrijf en de voorziening verlieslatende exploitaties.
Grote afwijkingen en planinhoudelijke wijzigingen op het Zomerbericht legt het college aan de raad voor als deze spelen. De begroting wordt in het desbetreffende begrotingsjaar in ieder geval bijgesteld in het Herfstbericht Vastgoed, waarin minimaal de begroting van het lopende boekjaar wordt geactualiseerd.
In de raad van december 2022 legt het college het Herfstbericht voor met daarin voor de actieve grondexploitaties een bijstelling van de jaarschijven 2022 en 2023. Dit betekent concreet dat de geraamde kosten en de geraamde opbrengsten voor 2022 worden bijgesteld, indien nodig. Als de kosten of opbrengsten in de planning doorschuiven naar een later moment dan het lopende boekjaar, dan wordt dit doorgeschoven naar het eerstvolgende boekjaar; in dit geval 2023.
Het Herfstbericht bevat daarnaast een voorstel voor planinhoudelijke wijzingen voor Vlierden Zuid, Helenaveen Zuid en Milhezerweg / Allemansland.
Een algehele actualisatie van de grondexploitaties vindt vervolgens weer plaats via het eerstvolgende Zomerbericht Vastgoed 2023.
Financiële resultaten en verwachte winstneming
Hieronder volgt een overzicht van de actieve grondexploitaties o.b.v. het Zomerbericht Vastgoed 2022 en het in januari 2022 genomen raadsbesluit voor het openen van de grondexploitatie Meistraat.
Risico’s
Het beleidskader grondexploitaties, dat opgenomen is in de Ontwikkelagenda, beschrijft het risicomanagement binnen het grondbedrijf. Risico’s worden op twee niveaus onderscheiden, namelijk programmarisico’s en projectrisico’s.
Risico’s worden primair opgevangen met de te verwachten winsten uit de grondexploitatie. Als de winstpotentie onvoldoende is, worden ze opgevangen in de ARG. Op dit moment is de ARG van voldoende omvang om de risico’s zoals die hieronder zijn geformuleerd af te dekken.
Samenvatting
Het geheel van alle grondexploitaties met de reserve en voorziening, die daarmee samenhangen, noemen we samen het grondbedrijf. Het hierna volgende figuur laat de financiële stromen binnen het grondbedrijf zien.